25 ਅਕਤੂਬਰ ਦਾ ਦਿਨ ਇਸਤਾਂਬੁਲ 10 ਲਈ ਅਦਾਲਤੀ ਮਸਲੇ ਕਾਰਨ ਕਾਫੀ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸੀ ਪਰ ਆਖਰਕਾਰ ਇਹ ਇੱਕ ਚੰਗੀ ਖ਼ਬਰ ਨਾਲ ਮੁੁੱਕਿਆ।
ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਟਰਕੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਇਡੀਲ ਈਸ਼ਰ ਸਮੇਤ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਡਿਫੈਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਰ ਮਹੀਨੇ ਬਿਤਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨ ਵਿਚ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਅਦਾਲਤ ਵਿਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਕਾਰਵਾਈ ਸਵੇਰੇ 10 ਵਜੇ ਸਥਾਨਕ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਅਤੇ ਅੱਠਵੇਂ ਦਿਨ ਦੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਬਾਕੀ 10 ਬਚਾਅ ਪੱਖਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਅਤੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਸੁਣਵਾਈ ਨਾਲ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ।
ਡਿਫੈਂਡਰਾਂ ਨੂੰ 5 ਜੁਲਾਈ 2017 ਤੋਂ ਸਲਾਖਾਂ ਪਿੱਛੇ ਰਿਹਾ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਇਸਤਾਂਬੁਲ ਦੇ ਟਾਪੂਆਂ ਦੇ ਇੱਕ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਵੈਲਬਿਅੰਗ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਬੁਕੁਕਦਾ ਪੁਲਿਸ ਨੇ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਉੱਤੇ ਛਾਪਾ ਮਾਰਕੇ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿਚ ਲਿਆ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਉਪਕਰਣਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਿਆ।
ਇਸਤਾਂਬੁਲ 10 ਦਾ ਕੇਸ
ਹਰੇਕ ਬਚਾਓ ਪੱਖ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਸੁਣਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਤਗਾਸਾ ਨੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਮੂਹ ਲਈ ਜਮਾਨਤ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ। ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਜੱਜ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਰੇ 10 ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਅਗਲੀ ਸੁਣਵਾਈ 22 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ।
ਵਲੀ ਅਕੁ ਜੋ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਏਜੰਡਾ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਅਤੇ ਓਜ਼ਲੈੈੈਮ ਡਾਲਕਿਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹਲੈਂਸਕੀ ਸਿਟੀਜਨਸ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਉੱਪਰ ਪੱਕੇ ਤੌੌਰ ਉੱਤੇ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਉੱਪਰ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਬਾਕੀ ਅੱਠ ਬਚਾਓ ਪੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਸ਼ਰਤ ਦੇ ਰਿਹਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਟਰਕੀ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਟੈਨਰ ਕਿਲਿਕ ਉਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰੀ-ਟ੍ਰਾਇਲ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਕੇਸ ਇਜ਼ਾਮਰ 10 ਅਕਤੂਬਰ ਨੂੰ ਇਜ਼ਮਿਰ ਵਿਚ ਸੁਣਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿਸ ਦਿਨ ਇਜ਼ਮਰ 10 ਦੀ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ ਸੀ, ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰੀ-ਟ੍ਰਾਇਲ ਦੀ ਨਜ਼ਰਬੰਦੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦਾ ਜੱਜ ਨੇ ਫੈਂਸਲਾ ਕੀਤਾ।
ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚੋਂ ਰਿਕਾਰਡਿੰਗ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨੇ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਪੂਰੇ ਦਿਨ ਦੇ ਟਵਿੱਟਰ ‘ਤੇ ਟਵੀਟ ਕੀਤਾ. ਕਈ ਬਚਾਓ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਗਲਤੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ:
ਅਲੀ ਗ਼ਰੀਵੀ “ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਾਂ ‘ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਦੋਸ਼ੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੁਣਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਇਹ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਹਨ।”
— ਐਂਡਰਿਊ ਗਾਰਡਨਰ (andrewegardner) ਅਕਤੂਬਰ 25, 2017
#PeterSteudtner: ਮੇਰੇ ਉੱਪਰ ਦੋ ਵਾਰ ਦੋਸ਼ ਲੱਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਪਰ ਮੈਂ ਕਦੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਗਿਆ ਵੀ ਨਹੀਂ। #FreeRightsDefenders
— Hak Savunucuları TR (@humanrights_tr) October 25, 2017
ਤੁਰਕੀ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਐਮਨੇਸਟੀ ਨਾਲ ਕੇਸ ਦਾ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਜਿਵੇਂ ਈਦਿਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਾਰੇ ਸਬੂਤ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਬੰਧਤ ਹਨ।
— John Dalhuisen (@DalhuisenJJ) October 25, 2017
ਡਿਫੈਂਟਰਾਂ ਨੇ ਜੇਲ੍ਹ ਦੇ ਅੰਦਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੁਝਾਅ ਵੱਲ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ:
#GunalKursun: We were kept with lights on for 13 straight days, without perception of day or night #FreeRightsDefenders
— Hak Savunucuları TR (@humanrights_tr) October 25, 2017
#NalanErkem: I had gastric bleeding. After arrest couldn't access treatment for 2 months. Bleeding went on for 2 months.
— Hak Savunucuları TR (@humanrights_tr) October 25, 2017
Peter “my family can’t come to Turkey so I can only speak to them for 10 minutes every two weeks on the phone.”
— Andrew Gardner (@andrewegardner) October 25, 2017
Ali Gharavi asks for “immed. & uncond. release from this torturing situation” Says he is concerned about his health and sanity. #Istanbul10
— BanuGuven (@banuguven) October 25, 2017
ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕਰਮ
ਐਮਨੈਸਟੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸੈਕਟਰੀ ਜਨਰਲ ਸਲਿਲ ਸ਼ੈਟੀ ਦੁਆਰਾ ਇਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਅਧਿਕਾਰ ਡਿਫੈਂਡਰਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਹੈ:
ਅੱਜ ਆਖਰਕਾਰ ਅਸੀਂ ਇਹ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਡੇ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਸਾਥੀ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਘਰ ਵਾਪਸ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਚਾਰ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਸੌਂ ਸਕਦੇ ਹਾਂ … ਅੱਜ ਰਾਤ ਅਸੀਂ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸੰਖੇਪ ਪਲ ਲਵਾਂਗੇ ਪਰ ਕੱਲ੍ਹ ਅਸੀਂ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰ ਦਿਆਂਗੇ।
ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਸਮੂਹ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਅਦਾਲਤ ਦੇ ਬਾਹਰ ਇੱਕ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਨਾਗਰਿਕ ਪੀਟਰ ਸਟੁਟਨੇਰ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਲਈ ਹਰੇਕ ਦਾ ਧੰਨਵਾਦ ਕੀਤਾ ਤਣਾਅ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਟ੍ਰੇਨਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਮੈਂ ਸ਼ੁਕਰਗੁਜ਼ਾਰ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਸੱਚਮੁਚ ਧੰਨਵਾਦੀ ਹਾ।.”
emotional moment outside Silivri prison with #AliGharavi #PeterSteudtner #Istanbul10 #FreeRightsDefenders pic.twitter.com/oRWvoOlXEo
— Markus N. Beeko (@mnbeeko) October 26, 2017
ਅੰਤ ਵਿਚ 113 ਦਿਨ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਮਗਰੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰਿਹਾਈ ਦੀ ਖਬਰ ਸੁੁੁਣਦੇ ਹੀ ਦੋਸਤ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਆਨਲਾਈਨ ਜਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਏ।
What freedom looks like. #freerightsdefenders #Istanbul10 pic.twitter.com/Yz5icUtmxp
— Gauri van Gulik (@GaurivanGulik) October 26, 2017
Sending love & support from @amnestyusa! We're celebrating & prepared to continue the struggle for their UNCONDITIONAL freedom. #Istanbul10 https://t.co/4iUVVSh5rk
— Emily Walsh (@EmilyWalshAI) October 25, 2017
Good news from #Turkey as all the #Istanbul10 released on bail. Baseless charges must now be dropped unconditionally at 22 Nov hearing. pic.twitter.com/hu2y4Mj5d4
— IFEX (@IFEX) October 26, 2017
ਸਰਕਾਰ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ ਤੁਰਕੀ ਮੀਡੀਆ – ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਦੋਸ਼ ਲਾਉਣ ਲਈ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਤੋਂ ਹੀ ਤੇਜ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਸਰਕਾਰ-ਹਿਤੈਸ਼ੀ “ਮੀਡੀਆ” ਦੁਆਰਾ ਦੋਸ਼ੀ ਪਰ ਅਦਾਲਤ ਵਲੋਂ ਨਿਰਦੋਸ਼। #Büyükada #Istanbul10 pic.twitter.com/D6jXR9ih6z
— Mark Lowen (@marklowen) October 26, 2017
ਹਰ ਕੋਈ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਏਜੰਟ ਹਨ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਆਜ਼ਾਦ ਹਾਂ। ਕੀ ਏਜੰਟਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ? ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ। https://t.co/YBcXnYrFEH
— Efkan Bolaç (@efkanbolac) October 26, 2017
ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਗਵਾਹੀ ਵਿੱਚ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਮੋਹਰਾ ਰਹੀ ਆਈਡੀਲ ਏਰਰ ਨੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਕੋਈ ਅਫਸੋਸ ਨਹੀਂ ਹੈ:
[Amnesty International Turkey director] İdil concludes her evidence “I don’t have anything to regret. I just did my work as a human rights defender”
— Andrew Gardner (@andrewegardner) October 25, 2017
ਹੁਣ ਲਈ ਇਸਤਾਂਬੁਲ10 ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚੋਂ ਬਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਜ਼ੀਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਮੁੜ ਜੁੜ ਗਏ ਹਨ। 22 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਗਲੇ ਅਦਾਲਤੀ ਪੇਸ਼ੀ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਗਲੋਬਲ ਵੁਆਇਸਸ ਨੇ ਸਾਰੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਰਤ ਦੇ ਖਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਹੈ।